GLP-1 İlaçları Nedir?

Ozempic (Semaglutid) Wegovy Saxenda (Liraglutid), Tirzepatid (Mounjaro)

Kilo Vermek ve Şeker Hastalığını Kontrol Altına Almak İçin Yeni Bir Seçenek: GLP-1 İlaçları

Fazla kilolar ve tip 2 diyabet (şeker hastalığı), birçok kişinin hayat kalitesini düşüren ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen yaygın hastalıklardır. Son yıllarda bu sorunlarla mücadelede oldukça etkili bir ilaç grubu öne çıkıyor: GLP-1 analogları.

Bu yazıda sizlere bu ilaçların nasıl çalıştığını, ne gibi faydalar sağladığını, hangi yan etkileri olabileceğini ve aralarındaki farkları sade bir dille anlatmak istiyorum.

GLP-1 İlaçları Nedir?

GLP-1, vücudumuzun yemek yediğimizde salgıladığı doğal bir hormondur. Bu hormon:

• Pankreastan insülin salgılanmasına yardımcı olur
• Şekerin kanda fazla yükselmesini engeller
• Mide boşalmasını yavaşlatır (bu da daha uzun süre tok hissetmemizi sağlar)
• Beyindeki iştah merkezini etkileyerek açlık hissini azaltır

GLP-1 analogları ise bu hormonun ilaç haline getirilmiş, daha uzun etkili versiyonlarıdır. Bu ilaçlar sayesinde hem kilo kaybı sağlanabilir hem de şeker hastalığı daha kolay kontrol altına alınabilir.

Bu İlaçlar Kilo Vermeye Nasıl Yardımcı Olur?

GLP-1 ilaçları kullanan kişiler genellikle:

• Daha az acıkır
• Daha çabuk doyar
• Tatlı veya yüksek kalorili yiyeceklere olan isteklerinde azalma yaşar

Bu etkiler sayesinde zamanla daha az yemek yeme ve sağlıklı, sürdürülebilir bir kilo kaybı mümkün olur. Klinik araştırmalarda, bu ilaçları düzenli kullanan kişilerin vücut ağırlıklarının %10 ila %20’sine kadarını kaybettiği görülmüştür.

Şeker Hastalığı (Tip 2 Diyabet) Üzerine Etkileri

GLP-1 ilaçları sadece kilo vermeyi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda şeker hastalığı (tip 2 diyabet) için de oldukça faydalıdır. Bu ilaçlar:

• Kan şekerini dengeler
• Açlık ve tokluk şekeri seviyelerini düşürür
• İnsülin direncini azaltabilir
• Bazı durumlarda ilaç sayısını azaltmaya yardımcı olabilir

Ayrıca kalp-damar sağlığı açısından da bazı olumlu etkileri olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir.

Yan Etkiler Var mı?

Evet, her ilaçta olduğu gibi bu ilaçların da bazı yan etkileri olabilir. En sık karşılaşılanlar şunlardır:

• Bulantı (özellikle ilk haftalarda)
• Kusma
• Karında şişkinlik, gaz, bazen kabızlık ya da ishal
• İştahsızlık

Bu yan etkiler genellikle geçicidir ve vücut ilaca alıştıkça azalır. Dozlar yavaş yavaş artırıldığında bu şikâyetler daha hafif geçebilir.

Nadir durumlarda:

• Safra kesesi sorunları (örneğin taş oluşumu)
• Pankreas iltihabı riski (çok nadir)
• Ailede tiroid tümörü öyküsü olan kişilerde özel dikkat gereklidir

İlacı kullanmaya başlamadan önce doktorunuz bu riskleri sizinle paylaşacaktır.

Kullanılan Başlıca GLP-1 İlaçları: Aralarındaki Farklar

Bugün Türkiye’de ve dünyada en çok kullanılan GLP-1 ilaçları şunlardır:

Ozempic® (semaglutid)

• Haftada 1 kez yapılır (enjeksiyon)
• Hem diyabet hem de kilo kontrolünde çok etkilidir
• Son yıllarda zayıflama amacıyla da popülerleşmiştir
• Uzun süreli kullanıma uygundur

Saxenda® (liraglutid)

• Günde 1 kez enjeksiyon yapılır
• Daha çok kilo verme amacıyla kullanılır
• Diyabeti olmayan kişilerde de reçete edilebilir
• İştahı azaltmada etkilidir

Mounjaro® (tirzepatid)

• Haftada 1 kez enjeksiyon
• Hem GLP-1 hem de GIP hormonlarını taklit eder
• Klinik çalışmalarda şu ana kadarki en yüksek kilo kaybı oranlarına ulaşmıştır
• Henüz bazı ülkelerde yalnızca diyabet tedavisi için onaylıdır.

En Sık Kullanılan GLP-1 Analogları: Karşılaştırmalı Bakış

Cerrahi mi, İlaç mı?

Bu ilaçlar obezite cerrahisinin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır. Cerrahiye uygun olmayan veya istemeyen kişiler için güçlü bir seçenek sunar. Ayrıca ameliyat sonrası yeniden kilo alımı yaşayan kişilerde de destekleyici tedavi olarak kullanılabilir.

Sonuç Olarak…

GLP-1 analogları, kilo vermek isteyen veya tip 2 diyabetini daha iyi kontrol altına almak isteyen birçok kişi için önemli bir tedavi seçeneği haline gelmiştir. Ancak herkes için uygun olmayabilir. Bu nedenle kullanmadan önce mutlaka bir uzman hekim değerlendirmesi gereklidir.

Her bireyin tedavi planı kendine özeldir. Kilonuzla veya şeker hastalığınızla ilgili yardım almak isterseniz, muayenehanemizde size özel en uygun çözümü birlikte değerlendirebiliriz.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. GLP-1 ilaçlarını kullanmaya nasıl başlanır?

İlaçlara düşük dozla başlanır ve vücut alıştıkça doz yavaş yavaş artırılır. Doz planlaması mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır.

2. Bu ilaçlar ne kadar sürede etkisini gösterir?

Bazı kişilerde ilk haftalarda iştah azalması ve kilo kaybı başlar. Ancak gerçek etkiler genellikle 1–2 ay içinde daha belirgin hale gelir.

3. Bu ilaçları herkes kullanabilir mi?

Hayır. Gebeler, emzirenler, bazı tiroid tümörü riski taşıyanlar ve pankreatit geçirmiş kişiler için uygun olmayabilir. Mutlaka doktor değerlendirmesi gerekir.

4. İğne yapmaktan korkuyorum, ne yapabilirim?

Bu ilaçlar ince uçlu, neredeyse ağrısız oto-enjektörlerle uygulanır. Çoğu kişi birkaç uygulamadan sonra kolaylıkla kendi kendine enjeksiyon yapabiliyor.

5. İlacı bırakırsam kilolar geri gelir mi?

İlaç bırakıldığında yaşam tarzı değişiklikleri sürdürülmezse kilo geri alınabilir. Bu nedenle sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam alışkanlıkları ilaç kadar önemlidir.

6. Bu ilaç SGK tarafından karşılanıyor mu?

Tip 2 diyabet tanısı olan ve belirli kriterleri karşılayan hastalarda bazı GLP-1 ilaçları SGK kapsamında olabilir. Ancak obezite tedavisi için olanlar genellikle özel reçeteye tabidir. Detaylar için hekiminize danışabilirsiniz.

Youtube : @obezitecerrahi